Kranial sinirler, kafatası veya kafa çiftleri sinirleridir. Merkezi sinir sisteminden çıkarak çevreye dağılan, çevresel sinir sisteminin beyinden çıkan bölümüdür. İnsanlarda kranial sinirler on iki çift olarak bulunur. Tamamı beyin tabanından çıkarak kafatasındaki deliklerden geçerler. Birinci ve ikinci çiftler serebrumdan yayılır. Geri kalan on çift beyin sapından yayılır. Kranial sinirlerin üç tanesi koku alma, görme, işitme ve denge gibi özel duyularla ilgilidir. Beş tanesi saf motor sinirleridir. Diğer dördü ise motor ve duyusal görevleri olan mikst sinirlerdir. Kranial sinirlerin dört tanesi otonomik fonksiyonlarla ilgili parasempatik teller de içerir.

Kranial sinirler, koku almadan sorumlu sinirlerdir. Koku yollarının anatomik sonlama bölgesi tam olarak bilinmemektedir. Genellikle septal bölge ve temporal loba ulaştıkları kabul edilmektedir. Görme işlemini sağlayan sinir, göz küresinden çıkan optik sinir başı veya popilla nervi optiği olarak adlandırılır. Görme impulslarının iletilmesi ve pupillanın ışık refleksinin götürücü yolunu oluşturur.

Görme keskinliğinin azalması, görme kaybına neden olan korneadan retinaya kadar göz küresinin çeşitli bölümlerinin hastalıkları oftalmolojinin konusudur. Görme bozuklukları nörolojiyi ilgilendirir. Optik sinir hastalıklarına bağlı olan durumlar bu kapsamdadır. Optik siniri direkt olarak baskılayan franto-bazal yerleşimli tümörler de sinirin liflerini zamanla atrofiye uğratarak görme kaybına neden olabilir.

Görme yollarının değişik kademelerinde hastalanması farklı görme bozukluklarına neden olur.

Üç sinir göz hareketini sağladığından, bu üçüne birden oküler motor sinirler adı verilir. Oküler motor sinirlerinin işlevleri:

Kranial sinirlerin işlevleri ve patolojik durumları, nörolojik ve oftalmolojik muayenelerle detaylı bir şekilde incelenir. Bu sinirlerin sağlıklı çalışması, günlük yaşamda birçok temel işlevin yerine getirilmesi açısından kritiktir.