Merkezi sinir sistemi ile onu çevreleyen zarlar kemik ile örtülüdür. Beyin os planumdan oluşan kafatası boşluğunda, omurilik ise vertebral denen kanalda yerleşmiştir. Santral sinir sistemini çevreleyen üç beyin zarı vardır, bu zarlar dıştan içe doğru giderek incelir ve sırasıyla tıp edebiyatında arachnoidea, dura mater ve pia mater adını alır.

Pia mater ile araknoid arasında içinde liguor cerebrospinalis sıvısının dolaştığı bu boşluğa subarachnoid aralık adı verilir. Kalın ve esnemeyen bir zar çeşidi olan dura mater beyin zarının kafatası iç boşluğuna doğru iki uzantısı vardır. Bunlar arasında tentorium cerebelli kafa boşluğunu alt ve üst olmak üzere ikiye böler. Supratentoryal bölgede beyin yarım küresi, arka çukur adı verilen infratentoryel bölgede ise beyin sapı ve beyincik yer almaktadır. İki beyin yarım küresi arasındaki dura mater uzantısına falx cerebri adı verilir.

Beyin yarım küresinin dış yüzüne bakıldığında beynin yüzeyi çok sayıda girintili ve çıkıntılı olduğu görülür. Beyin yarım küresi, ortasında falx cerebri'nin yer aldığı bir çatlamış yarık ile birbirinden ayrılır. Bu çatlak geniş yarığın alt bölümündeki yarım küre arasındaki bağlantıyı sağlayan yoğun lif bağlamlarından oluşan ön beyin bağlantısı yer alır. Corpus callosum, iki yarım küreyi beyin zarına benzer noktaları bir ayna imajı gibi birbirine bağlar.

Her bir yarım kürede dört loba ayrılır, bu loblar kendilerini muhafaza eden kemiklerin adını alır. Sulcus centralis yarığının önü ve sulcus letaralis yarığının üstünde yer alır. Sulcus centralis ile fissura parieto-occipitalis arasındaki loba paryetal lob adı verilir. Sulcus letaralis yarığının altında temporal ve paryetal lobların arkasındaysa oksipital lob yer alır.

Beyin yarım küresinin herhangi bir bölgesinde yapılan bir kesitin yüzeysel incelenmesinde en dıştaki ince bir tabakanın beynin iç kısımlarına göre daha kahverengi, kırmızı olduğu görülür. Bu tabaka substantia grisea yapılmış olan beyin kabuğudur, beyin zarı kalınlığı 1,5-4,5 mm arasında değişir. Beyin kortesinde tahminen on miyardan fazla sinir hücresi olduğu hesaplanmıştır. Bazı bölgesel değişiklikler göstermekle beraber, beyin korteksi altı tabakandan oluşmaktadır. Kortek altındaki subtanstia alba'nın içinde Substantia grisea adacıkları bulunur. Nucleus caudatus, nucleus lentiformis gibi gri madde yapılarında tıp edebiyatında nüveler diye adlandırılmaktadır.

Sinir hücresine nöron denir. Nöron, sinir sisteminin parankimal hücresidir. Uyarı iletimini sağlayacak şekilde alt tür olan sinir hücresi, hücre gövdesi ve bazı uzantılardan yapılmıştır. Bu uzantılardan kısa olanlara denrit adı verilir. Bir sinir hücresinin bir veya birden fazla dentriti olabilir. Dentritler uyarının hücre gövdesine iletimini sağlar. Sinir hücresinin akson denilen ve her hücre için tek olan uzantısı ise sinir uyarısının gövdeden çevreye doğru iletir. Birkaç milimetre uzunluğunda olan aksonlar olduğu gibi boyu bir metreyi bulan hatta geçen aksonlarda vardır. Santral sinir sisteminin ikinci grup hücrelerine glia veya nörologlia adı verilir. Astrosit, oligodendrosit ve microglia hücreleri bu gruba girmektedir.

0 Yorum Yapılmış "Sinir Sistemi Anatomisi"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin