Sempatik Sinir Sistemi
Sempatik sinir sistemi, merkezi sinir sistemiyle çevresel sinir sisteminden meydana gelmiştir. Omurilik, beyindeki korteks ve alt yapılar merkezi sinir sistemini, sempatik gangliyonlar, bunlar arasındaki dallar ve buralardan organlara uzaman sinir lifleri çevresel sinir sistemi kısmını oluşturur. Sempatik gangliyonlar hücre gövdeleri, uzantıları ve bağ dokusundan oluşur.
Bunlar omuriliğin ön tarafında sıralı şekilde bulunur. Bu şekilde vücutta 20-25 çift sempatik gangliyon bulunur. Bunları bağlayan ve sırayı koruyan yapılarda, gangliyon arası dalları oluşturur. Bunların yapısında sinir lifleri bulunur. Vücutta atardamar çevresinde bağ oluşturup ya da tek olarak gangliyondan çıkarak organlara kadar giden sempatik sinir lifleri diğer liflerin arasına karışarak, gitmesi gereken organa ulaşır. Omuriliğin ön köklerindeki sinir lifleri de gangliyonlarla birlikte merkezi sinir sistemi arasında bağ oluşturur. Birleştirici bağ denilen bu yapı rami komunikantes olarak tanımlanır.
Vücutta istem dışı görev yapan ve organların çalışmasını otonom sinir sistemiyle birlikte yürüten sempatik sinirler, damarların daraltılmasını ve kan basıncının yükselmesini sağlar. Ancak otonom sinir sisteminin çalışmasının tam tersi çalışma sistemi bulunur. Biri kalp atışlarını arttırırken, diğeri yavaşlatır. Sempatik sistemin uyardığı böbrek üstü bezindeki medulla bölgesi sayesinde nörepinefrin ve epinefrin hormonları salgılanır. Bu sayede kalbin çalışması hızlanır. Ayrıca tiroit bezinden tiroksin hormonun salgılanması sayesinde metabolizmanın çalışma hızı artar.
Sempatik sinir sisteminin harekete geçmesi kan basıncındaki yükselmeyle olur. Bu heyecan, korku, sevinç gibi hislerin oluşmasıyla gerçekleşir. Tüm bu gelişmeler sonucunda kalp daha hızlı atar ve sindirimde yavaşlama olur. Bu tepkiler sonucunda bedensel ve duygusal baskılar arttığından, ortaya stres çıkar.
Sempatik sinir sistemi devreye girdiğinde yaşananlar
Sempatik sinir sistemi aldığı uyarıyla devreye girer ve vücutta olağan dışı tepkilere yol açar. Bu durumda vücut gerilimli bir duruma hazırlanmış olur. Özellikle stres yaşandığında, arkasından sempatik sinir sistemi devreye girer. Bu tepkiler ise; - Göz bebekleri genişler ve büyür
- Kalp kası daha güçlü kan pompalayarak, kalbin çalışmasını hızlandırır
- Savaş veya kaç tepkisinin oluşmasını sağlar
- Kan vücutta en önemli organlara dağılır. Özellikle kalp kasları ile iskelet kasları önceliklidir.
- Kanda şeker miktarı yükselir
- Solunum hızlanır ve solunum yollarında genişleme olur
- İdrar yollarında ve sindirim sisteminde bulunan sfinkterler kapanır
Sempatik sinir sistemine gelen uyarının uzun süre devam etmesi halinde, sistem bunu kaldırmakta zorlanır. Bu durumda adrenal bezlerde NE salgısında azalma olur, bazen tamamen durur. Bu durumda kişide nefessiz kalma, bayılma, kendinden geçme gibi tepkiler ortaya çıkar.
20.01.2024 00:11:09
Sempatik Sinir Sistemi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
