Çevresel Sinir Sistemi
Çevresel sinir sistemi, insanlarda beyin ve omurilikten tüm vücuda dağılan sinirlerden oluşmaktadır. Bu sinirler sayesinde vücuttan beyne sinyaller ulaşır ve beyin bu şekilde vücudun her noktasını kontrol eder. Çevresel sinir sisteminin 12 çifti beyinden çıkarken 31 çifti de omurilikten çıkarak vücuda dağılmaktadır. Birçok sinir, omurga etrafından aşağı iner ve bacaklara dağılır.
Bu nedenle oluşan bel fıtığı ya da bel kayması, gibi durumlarda sinirlerde sıkışma görülür. Beyinden çıkan sinirler ilk olarak duyu organlarına, kaslara ve salgı bezlerine gider. Yani duyu organlarının çevresel sinir sistemleriyle beyine bağlı olduğunu ve istemsiz olarak çalıştığını söylemek mümkündür. Çevresel sinir sistemi son derece karışıktır. Vücudun her noktasına yayılan bu sinirsel sistem sayesinde ayak parmağından, tırnaklara kadar vücudun her yerinde dokunmalar ya da ağrılar hissedilir. Eğer çevresel sinir sisteminin bir noktasında sinirler çok zarar görür ise bu bölgenin devamında hissizlik durumları meydana gelebilir. Omurilikten çıkan sinirler ise daha çok duyu ve motor sinirlerdir. Toplam 31 omurilik sinirinden her biri ön ve arka kök olmak üzere iki adet uca sahiptir. Bu sinir uçlarından ön kısımdaki köke motor adı verilmiştir, arka köke ise duyu sinir uçları adı verilmiştir. Bu çift kökler, omurlar arasında birleşirler ve vücudun devamında tek bir kök olarak çıkarlar. Bu nedenle insanlardaki en büyük sinir çifti, bacaklara giden sinirlerdir. Bu sinirler çeşitli hastalıklar nedeniyle sıkışarak kişilerde felçlik gibi durumlara neden olabilir.
Çevresel sinir sistemi içerisinde incelenen duyu sinirlerinin görevi, vücuttaki uyarıları alarak direk olarak Bey iletmektir. Örneğin kişilerin parmak ucuna batan dikenin vermiş olduğu acı, çok kısa bir süre içerisine beyne gönderilerek kişideki refleks ve acı hissi oluşur. Beyne giden sinyal kadar omurilikte de bu durumlarda sinyaller oluşur. Böylece vücut dokulara tepkiler gönderir. Genel olarak incelenecek olursa, çevresel sinir sistemi otonom sinir sistemi ve somantik sinir sistemi olmak üzere iki ayrı şekilde incelenmektedir.
Otonom Sinir Sistemi: Otonom sinir sistemi, insanlara iç organların çalışmasını sağlayan sinirlerdir. İnsan yaşamı için olmazsa olmazlardan olan bu sinirler sayesinde insanların farkında olmadan yaptıkları nefes alma ya da kalbin atması gibi işlemler gerçekleştirilir. Daha kısa bir şekilde açıklayacak olursak tüm iç organları çalıştıran ve kontrol eden çevresel sinir sistemlerine otonom sinir sistemi denir. Bu sinirler sayesinde insanlarda salgı bezleri kontrol edilir. Bu sayede yeteri oranda tükürük salgılanması, yeteri miktarda hormon salgılanması gerçekleştirilir. Otonom sinir sistemleri arasında sempatik sinirler bulunmaktadır. Bu sinirler, zor durumlarda insanları koruyan sinirlerdir. Özellikle kan damarlarında daralma ya da kalp atışlarının aşırı hızlanması gibi durumlarda bu sinirler beyne sinyal göndererek sorunun kontrol altında olmasını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra parasempatik sinirlerde insanlarda çevresel sinir sistemleri arasında yer almaktadır. Bu sinir sistemi, beyin ve omuriliğin sağrı bölmelerine çıkar. Göz bebeğinin küçülmesi, kalp atışlarının yavaşlaması, kan damarlarının genişlemesi, gibi durumları kontrol altında tutar. Yani sempatik sinirlerin tam tersi görevleri yapar.
Somatik Sinir Sistemi: Somatik sinir sisteminde duyu sinirleri ve motor sinirleri bulunmaktadır. Bunlar hücre gövdeleri ve merkezi sinir sistemlerine yer almaktadır. Genellikle kasların kontrolü ve istemli olan hareketlerin yapılmasında görev alırlar. Yani kişinin parmağını oynatması, yürümesi, koşması gibi durumlar çevresel sinir sistemi içerisinde somatik sinirler tarafından çalışır.
19.01.2024 16:54:05
Çevresel Sinir Sistemi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
